Ook als het je niet geleerd is, kun je het anders doen

Als je in jouw leven niet geleerd hebt wat veilige verbindingen zijn. Je niet weet hoe het voelt om goed te zijn zoals je bent, je bevestiging van buitenaf nodig hebt om te weten of je het goed genoeg doet, je goed genoeg bent. Als je geen ouders hebt gehad bij wie je een onvoorwaardelijkheid hebt ervaren in het contact, in de verbinding… Dan kan dat grote invloed hebben op hoe je naar jezelf kijkt, hoe je staat in relatie tot anderen, welke keuzes je maakt en hoe je bijvoorbeeld ouderschap vormgeeft. Op mij had het grote invloed. Toch is de belangrijkste boodschap die ik wil meegeven met deze blog: ook als het je niet geleerd is, kun je het anders doen. Maar wat is daar voor nodig?

Doodsbang om mezelf te zijn

Ik ben zelf inmiddels al een tijdje beland in de wonderlijke wereld van het puberbrein. In de wereld van tieners die richting jong-volwassenheid groeien en daarin voor mij de nodige uitdagingen en situaties met zich meebrengen. Tieners die uitproberen, die zichzelf aan het ontdekken zijn, die grenzen opzoeken, mij uitproberen. Situaties die me terugbrengen naar mijn eigen tienertijd. Naar hoe ik zelf was als tiener. Een tiener die geen veilige basis had en doodsbang was zichzelf te zijn, zichzelf te ontdekken, te zijn wie ze was, om verbindingen met anderen aan te gaan. Omdat alles wat ze kende voorwaardelijk was. Ik voelde me niet geliefd om wie ik was, maar om wat ik deed en de manier waarop ik dat deed. In wat ik presteerde en hoe ik presteerde. Ik had geen veilige en onvoorwaardelijke ondergrond waar ik op terug kon vallen, waar ik tegenaan kon leunen en waar ik naar terug kon gaan als mijn wereld te groot en onveilig werd. Dus zorgde ik ervoor dat ik daar niet belandde, dat ik me aanpaste naar wat er van mij verwacht werd.

Veilig is niet meteen veilig

Ik was 14 jaar toen ik een veilige ander leerde kennen: een nieuwe verbinding, spannend, onwennig. Ik werd opgenomen in een ander gezin. Naast mijn onveilige thuissituatie die bleef bestaan, ontstond er ook een plek waar ik mocht zijn, waar ik mocht groeien, ontdekken, uitproberen. Ik voelde de drang om mezelf te ontdekken en ik had diep van binnen zoveel behoefte aan echt contact. Ik vond het ook doodeng. Ik was gewend me aan te passen aan wat hoorde en aan wat van me werd verwacht. Daarnaast voelde deze nieuwe veiligheid lange tijd helemaal niet zo veilig. Ik kende het helemaal niet. Het maakte me bang en onzeker. De onveiligheid van thuis was toen vaak nog veiliger dan de veiligheid bij mijn veilige ander. Ik ben het pas in mijn volwassen jaren ‘een veilige ander’ gaan noemen, die naam kon ik het als tiener nog niet geven. Toch is deze verbinding heel helpend, zo niet bepalend geweest in het vervolg van mijn leven.

Wat het me bracht was een basis, een begin waardoor ik later in mijn leven ook andere veilige verbindingen kon aangaan. Daardoor kan ik nu zelf een veilige en beschikbare ouder voor mijn eigen kinderen zijn. Door die verbindingen kreeg ik de moed om te leren, mijn patronen (ontstaan in onveiligheid) onder ogen te zien en te groeien. Ik leerde eerlijk zijn: me niet groter voor te doen dan ik was. Ik leerde wat minder te wantrouwen: ik ging er altijd vanuit dat mensen me toch wel zouden verlaten, waarom zou dat dit keer anders zijn… Ik leerde dat ik geliefd kon worden om wie ik was, niet om wat ik deed: ik dacht door altijd maar te helpen en klaar te staan mensen alleen daarom van me konden houden. Ik leerde dat ik fouten mocht maken, dingen niet goed mocht doen en dat ik daar niet op afgerekend werd. En ik leerde om het samen te doen. Dat ik er niet altijd alleen voor hoefde te staan, sterk blijven staan in mijn eentje, maar het kon omarmen dat iemand met me mee liep en me steunde. 

Je kunt erop leren vertrouwen dat de verbinding niet weggaat

Veilige verbindingen aangaan, leren vertrouwen, dingen anders gaan doen, andere keuzes maken, patronen doorbreken… dat gaat niet van de ene op de andere dag. Dat kost jaren, zo niet je leven lang, want het komt op verschillende momenten in je leven terug. En toch kan het, met kleine stappen en nieuwe keuzes die je maakt, die misschien heel groot voelen. Leren vertrouwen op een ander en stap voor stap vertrouwen opbouwen in jezelf. Daar heb je positieve ervaringen voor nodig, in verbinding met anderen. Je kunt gaan leren vertrouwen op het feit dat de verbinding niet weggaat. Dat het contact blijft, wat je ook doet. Dat je daar niets voor hoeft te doen of te laten, dat het gewoon goed is, zoals het is en zoals je bent. 

Ook als het je niet geleerd is, kun je het anders doen.

Deze week moest ik als moeder behoorlijk optreden richting mijn tienerzoon. Afspraken werden niet nagekomen, grenzen werden opgezocht. We moesten hem als ouders aanspreken op zijn gedrag, waar we het niet mee eens waren. Waar we van baalden. Maar waar we wel over in gesprek konden gaan. We wezen hém daarbij niet af, maar we keurden zijn gedrag niet goed en daar konden we het over hebben. Over het waarom. En hij begreep dat. In het contact met mijn zoon en in mijn huidige ouderschap zie ik nu nog scherper wat het me gebracht heeft om te leren en te ervaren wat veilige verbindingen zijn. Hoe je dingen anders kunt gaan doen in je leven, zelfs als het je niet geleerd is en je die basisveiligheid dus niet hebt gekregen van je eigen ouders.  

Omdat ik het zelf anders leerde doen, kan ik dat nu doorgeven aan mijn eigen kinderen. Ze laten voelen en ervaren dat het veilig is bij mij als moeder. Dat ik weet dat ik voldoende veiligheid in mijzelf heb opgebouwd om vanuit emotioneel volwassen ouderschap met mijn kinderen in gesprek te kunnen gaan, grenzen kan stellen, van ze kan houden, zonder zelf  bang te zijn om de verbinding met hen kwijt te raken. Dat ze mogen ontdekken en fouten mogen maken. Dat ze het niet met mij eens hoeven te zijn en ik het niet altijd met hen eens ben. Dat we daarin ook wel eens tegenover elkaar kunnen staan, maar dat ik met ze verbonden ben en onvoorwaardelijk van ze houd. Daar hoeven ze niet goed genoeg voor te zijn, ze mogen gewoon zijn.

Doorbreken van intergenerationele patronen

Door dit op deze manier door te geven ben ik actief bezig met het blijvend doorbreken van intergenerationele patronen. En daarmee doe ik iets wezenlijk goeds. Komt er vanuit mijn onveilige basis toch een nieuwe generatie voort die deze basisveiligheid wel kent. Ik hoop dat ik mijn kinderen meegeef dat ze gewenst, geliefd, gezien en gehoord zijn, gewoon zoals ze zijn. Dat ze vanuit hun binnenste weten en ervaren dat ze hun zijn eigen weg mogen gaan, keuzes en fouten mogen maken. Maar ook dat er altijd een back-up is in ons als ouders, in mij als moeder, waar ze op terug kunnen vallen. Ook al zullen we het niet altijd met elkaar eens zijn. En ik hoop dat dit zo geworteld is hun systeem dat zij dit weer door kunnen geven in hun eigen volwassen leven, in de verbindingen die zij aangaan en wellicht doorgeven aan hun eigen kinderen wanneer ze vader kunnen of willen worden.

We hebben allemaal mensen om ons heen nodig die ons zien..

Ook als het je niet geleerd is, kun je het anders doen. Opgroeien zonder veilige basis hoeft niet te betekenen dat het nooit kan ontstaan. Ook al zal het misschien gaan met de nodige uitdagingen en gebeurt het soms ook niet. We hebben allemaal veilige verbindingen om ons heen nodig. Mensen die ons zien, die ons optillen als het soms even niet gaat, waar we mogen zijn met alles wat ons omgeeft en met wie we zijn. Gewoon zoals we zijn.